İSTANBUL – Akdeniz iklim jenerasyonundaki Türkiye’de orman yangınları her geçen yıl daha büyük problemlere neden oluyor. Yangınla uğraşta Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) lokal idareler ve AFAD’la birlikte, belirlenen 10 köyde eğitim vermeye başladı. Türkiye Ormancılar Derneği Başkanı Hüsrev Özkara, geç kalınmış da olsa uygulamanın müspet bir adım olduğunu belirtti. Özkara, uygulamanın tenkitlerin sonucu olduğunu tabir etti.
ORMAN KÖYLÜSÜNÜN YANGINLA ÇABADAKİ ETKİSİ
Türkiye’de 2012-2023 devrinde çıkan yangınlarda resmi bilgilere nazaran yaklaşık 255 bin hektar alan ziyan gördü. Bu tam olarak 510 bin futbol alanı büyüklüğüne eşit. Eğitimlerde özel acil durum tatbikatlarına da yer verilirken, köylülere yangın tedbire, erken söndürme ve acil müdahale ile yangın esnasında tahliye konusunda farkındalık oluşturma eğitimleri verildi. Son yıllardaki orman yangınları sonrasında yapılan tartışmalarda uzmanlar, orman köylüsünün küstürüldüğüne işaret ederek, bunun orman yangınlarıyla uğraşta dezavantaj olduğunu söylemişti. Türkiye Ormancılar Derneği Başkanı Hüsrev Özkara, yangınla gayrette başlatılan yeni süreçle ilgili, “Günaydın” diyerek devam etti:
“Yıllardır söylüyoruz, yıllardır yapıyoruz. Yapılması da düzgün bir adım. Geç kalınmış olsa da hakikat. Bizim hazırladığımız çalışma nizamında ‘orman yangınlarına dirençli köy’ diyoruz. Bu yalnızca eğitim ise yetmez. Tahliye şartları hazırlanacak mı? Ne demek bu? Mesela rüzgar şu istikamette şu şiddetle esiyor, köye haber gönderir, hazırlanmasını istersin. En büyük problemlerden biri savaş alanını terk etmektir. Hayvanları, yaşlıları, çocukları tahliye etmek gerekir. Ben kendim gördüm, beşerler gücünü hayvanlarını kurtarmak için harcıyor. Lakin bu bir tertiple yapılırsa bu türlü olmaz. Yangından en az etkilenecek yerleri belirlersiniz. Yangınla köy ortasındaki ara kesitte bir pak alan yaratır, basınçlı su sistemi kurarsınız. Ortam nemlenir, yangın geldiğinde yanıcı hususun tutuşmasını engeller. Ama köyü boşaltırsanız yangın daha çok hırslanır.”
‘FİZİKİ YAPI DA GÜÇLENDİRİLMELİ’
Öte yandan sırf köylülerin değil fiziki yapının da güçlendirilmesinden kelam eden Özkara, “Evlerde yetersizlik varsa, çatısı, bacası neyse artık, güçlü hususlar kullanılması gerekir. 10 köy belirlenmişse bu çalışmaları da içermeli. Yangın muhakkak bir araya yayılıp geldiği için köye ulaştığında daraltmış olursunuz. Savaş alanını terk etmek olur mu? Olmaz, çok yanlış. Bizim çalışma ve teklif modelimiz bu” dedi.
‘SORUMLULUK SİSTEMİ VARDI, KANUNLA DEĞİŞTİRİLDİ’
Ormancılıkta yaşanan tekelleşmeyle, köylülerin küstürüldüğünü hatırlatan Özkara, geçmişteki bir uygulamadan örnek verdi: “Orman köylüsünün kadim birikimi tasfiye edildi. Geçmişte sorumluluk sistemi vardı. 18 ile 50 yaş ortasında köyde yaşayanlar kendi hudutları içerisinde yangın çıktığında müdahale ediyordu. 2018’de bir yasa çıktı, bu iptal edildi. Orman işlerinde artık köylüye imkan vermiyorlar. Müteahhit sistemi getirdiler, köylü küstü. O kadim güç, orman yangınlarını söndürmede tesirli. Biz gitsek yangınla falan gayret edemeyiz. Orman köylüsü nereden, nasıl gidilir bilir. Zira hayat alanı. Hasebiyle orman köylüsünü yine bu uğraşın içerisinde yer alacak biçimde organize etmek lazım. Bunu sağlarsanız, yangın alana gelmeden köylü söndürmüş olur.”
‘YANGIN OGM’NİN ÇÖZEBİLECEĞİ BİR SORUN OLMAKTAN ÇIKTI’
Uygulamanın, orman yangınlarıyla uğraşta yapılan yanlışların lisana getirilmesiyle olduğunu kelamlarına ekleyen Özkara, “Şimdi yüzlerce, binlerce araç var. Uçak, helikopter var. Her yangında Hava gücü konuşuluyordu. Biz tekraren, eleştirdik, eksiklikleri dillendirmeye başladık. Orman yangınları yalnızca OGM’nin çözebileceği bir sorun değil. İklim değişikliğiyle ortaya çıkan çarpan tesiri, bütün kurumları harekete geçmeye zorluyor. Âlâ niyet taşıyorsak, bunu devam ettirmeliyiz. Orman köyleri güçlendirilmeli. Yangını söndürebilecek birinci müdahale gücünü yedekleriyle bir arada oluşturalım. Herkes motorlu testere kullanamaz değil mi? Her şeyin planının yapıldığı bir süreç işliyorsa, iyidir” diye konuştu.