Huyum kurusun sonda söylenecekleri en başta söylüyorum. Bugün 21 Şubat Dünya Anadil günü. Lisanı yasaklanmamış, konuştuğu lisan için öldürülmemiş, azap edilmemiş, zindanlara atılmamış bir halkın üyeleri için elbet bugün çokta manalı değildir, sıradan bir gündür. Biz Kürtler için ise bugün sıradan bir gün değildir, hiç değildir. Çok manalıdır, çaba demektir, varlık demektir, direniş demektir, her gün tekrar doğan güneş üzeredir. Unutmadığımız, yaşaması için çabaladığımız, bir başımıza okumayı, yazmayı söktüğümüz anadilimizin kutlu günüdür.
Dil her şeydir, varlıktır, renktir, sestir, aşktır ve her şeyden evvel bir direniş ve çaba alanıdır. Kürtçeyi direniş ve uğraş alanı olarak görmek gerek. Hangi lisanın şehidi vardır? Kesinlikle öbür bölgelerde ve coğrafyalarda egemenlerin azapları altında yaşayan, direnen halkların kendi anadilini konuştuğu için öldürenleri vardır. Kürt lisanı öldürülme, sorgusuz sualsiz zindana hapsedilme, sürgün edilme, azap sebebi olmuştur. Yalnızca Kürtlerin yaşadığı topraklarda ya da kentlerinde, köylerinde bu cereyan etmedi. Nerede bir Kürt ve Kürtçenin sesini kulaklarına ulaştı, gördüler tıpkı bir kızgın boğa üzere saldırmaktan öldürmekten çekinmediler.
Medeniyeti getireceğini söyleyenler Kürtlere ve onların kültürüne karşı durak bilmeden barbarlaştı, canavarlaştı! Bu anlayış hala tüm kudretiyle devam ediyor, lakin karşılarında hiç olmadığı kadar irade sahibi, lisanının tüm inceliklerini kullanan korkusuz bir jenerasyonun ayak sesleri de varlığını her geçen gün büyütüyor. Kültür alanını işgal eden hükümran güçler Kürtçeyi gözden ve değerden düşürmek için ellerinden geleni yaptılar. Türk sineması, edebiyatı, üniversite kürsülerinde anlatılanlar, tezler üzerinden resmi görüşlerin dışavurumu, sosyal alanın tek parti misali ve faşist bir düzlemde yürütme azmi ve uğraşları yalnızca kimi örneklerinden.
Akıp giden hayatın her alanında lisanımızın başına gelemeyen felaket, taarruz kalmadı. Bu felaket silsilesini dört kuşaktır iliklerimize kadar yaşadık, hala yaşıyoruz. Şayet ninelerimizden dedelerimizden bize bir miras kalmışsa ve dönüp onlara içten bir teşekkür edeceksem elbet o da dilimizdir, kültürümüzdür. Yattıkları yer incinmesin, huzur ve ışıklar içinde olsunlar babaannem Mewlûde ve Mele Siraç’a ne kadar teşekkür etsem azdır, bize ulaştırdıkları bu kadim ve varlıklı lisan için daima minnettar olacağım.
Silvanlı Mele Siraç ki Cuma hutbelerinde son kelamı olan, “Allah bu halkın eksikliğini vermesin, dünya var hayli lisanı daima yaşasın” diye kapatırdı. Bunun için gözaltına alınıp azaplardan geçirildi. Lisanı tüm inceliklerine sahipti, lisanı bir kuyumcu personelliği üzere kullanırdı. Yalnızca lisanı değil yüreği ve aklı da lisanına sevdalıydı. Bir sürü öyküsü vardı, çok yaşanmışlığı vardı, ezberi çok yeterliydi. Köylerde, kasabalarda, kentte beşerler çabucak etrafına toplanır o hoş Kürtçesiyle Dicle üzere akan sesiyle hitap ederdi, anlatırdı. Klasik Şiirler okurdu. Kışın karlı, fırtınalı gecelerin Kürt destanlarını, öykülerini, masallarını birinci ondan dinledik. İslam düşünürlerini ve Yunan filozoflarını ondan öğrendik. Meleya Cîzîrî’den Xanî’den Cegerxwîn’den beyitler, mısralar okurdu. Kim bilir tahminen şiirler yazıyordu gizli saklı ve en nihayetinde o şiirler bir köşede de yakılmıştı. Lisanın hoşluğunu, zenginliğini o bize aşılamıştı… Huzur içinde uyuyun hoş insanlar… Bu lisanı ileriye daha fazla ileriye taşıyacağız bu da bizim size kelamımız olsun.
Evet bugün bizim için kıymetli ve hatta kutsal bir gün/yaşadığı her gün kutsaldır. Varlığımızın, bizi birbirimizden ayıran, öteki milletlerle aramızdaki farkı ortaya koyandır anadilimiz. On binlerce yıldır dimdik ayakta duran kadim Kürtçenin son yüzyılda başta Türkiye devleti, Baas rejimleri ve Fars devletinin azabı altında kendini korumuş, yeraltında yüzlerce yıl sabredip kendini günümüze ulaştırmayı başarmış kutsal bir lisandır. Kutsal diyorum zira bu kadar yok etmeye teşebbüslerine, varlığı ortadan kaldırılmak istenilen bir lisanın canlı, dipdiri kalışı onu kutsal yapar.
Müzikten, edebiyata, matematikten bilime oradan ideolojiye kadar hayatın her alanında muvaffakiyetle yükselmiş bir lisan olması bize köklerinin ne kadar derinlerde olduğunu her türlü akına rağmen nasıl başa çıktığını, güçlü ve zenginliğinin en hoş gerçek kanıtıdır. Bugün bu lisanın büyümesi, yaşaması, genişlemesi ve her şeyden evvel özgürce kendi dağlarında, kırlarında, ırmak kenarlarında, üniversitelerde, okullarda, sokakta, alışverişte, sevgide, aşkta, öfkede yankısı tüm heybetiyle yükseliyor. Lisanı yasaklanmış bir halkın sakin olmasını bekleyenler, koyun üzere başını bıçağın altına yatırmasını dilek edenlerin sonu hüsrandır, kaybediştir.
Anadili yasaklanmış bir halk yalnızca öfkelenir, bıçağını biler, yaşatılanların hesabını fiyat. Devlet baktı ki ne öldürmekle ne sürgünle ne de azapla bitiyorlar, çaresiz ve neçar bir biçimde laf olsun torba dolsun, dost düşman çarşıda görsün, diye sembolik iki saat okullarda seçmeli ders olarak vermeye başladılar. Hiç yoktan güzeldir en azından Kürt çocukları alfabelerini tanıyor, gırtlağından haberdar oluyor. Bir lisan seçmeli derslerle yürümez! Bugün dijital dünyanın bize getirdiği fırsatlarla birlikte lisanın kullanım alanı açılıyor, genişliyor ve güzelleşiyor. Bugünümüz dünden daha kudretli olduğunu yapıtlardan, hayatın her alanında yapılan çalışmalardan bunu çıkarmak mümkün. Küllerinden nasıl doğuluyor, diye sorsalar sizlere lisanınızdan bahsedin, sözlerinizle yanıt verin, küllerinden doğan karşınızda ve hala dipdiri yaşıyor… Evet kaybedilen bir gayret yoktur terk edilmiş bir uğraş vardır.