Türkiye’nin su altı ekosistemleri üzerine araştırmalarını sürdüren Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deniz Bilimleri Fakültesi’nden akademisyenler, balık çeşitliliği, boyutları ile yapay ve doğal kayalık bölgelerdeki balık popülasyonunu, su altı stereo kamera sistemiyle incelemek için Akdeniz ve Karadeniz’de dalış yaptı. Akdeniz’den Demre ve Karadeniz’den Sürmene ilçelerinin pilot bölge olarak seçildiği araştırmada, müdafaa alanlarıyla muhafaza alanı dışında kalan bölgelerde balık çeşitliliği ve uzunlukları karşılaştırıldı. Karşılaştırılan doğal ve yapay kayalıkların, balık çeşitliliğine olan tesirleri gözlemlendi.
DHA’nın haberine nazaran incelemede; Karadeniz’de, yapay kayalıkların balık çeşitliliğini artmasına olumlu tesirler yarattığı tespit edilirken, Kızıldeniz’den Akdeniz’e ulaşan istilacı cinslerin muhafaza alanlarında daha fazla büyüyüp, denetimsiz çoğalmalarının yerli cinsleri tehdit ettiği ortaya kondu. Bilim insanları, dalışların yanı sıra su altı kamera sistemine yapay zeka entegrasyonu yapılarak, tabanda balık çeşitlerinin otomatik tanımlanarak, sayılmasını hedefliyor.
‘DALGAKIRANLARIN OLUMLU TESİRİ OLDU’
Çalışmalarda yer alan KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rafet Çağrı Öztürk, “Karadeniz’de bölgesel olarak av yasakları uygulanabiliyor lakin genel olarak balıkçılığa kapalı bir alan yok. O yüzden doğal kayalık alanlarla yapay kayalık alanlardaki balık çeşitliliğini değerlendirdik. Karadeniz Kıyı Yolu yapılırken pek çok dalgakıranlar oluşturuldu. Yol üretiminde oluşan taşlık bölgelerin, balık çeşitliliğinin artışı üzerinde olumlu tesirleri olduğunu gördük. Karadeniz’deki kayalık bölgelerde bulunan balıkların sayılarının önemli ölçüde artığını görebiliyoruz; bu da bizim için hoş bir sonuç. Balık çeşitliliğini pahalandırmak için su altına stereo kamera sistemleri yerleştiriyoruz. Tıpkı vakitte dalış sistemiyle de 50 metrelik ve 5 metrelik geniş bir alanda balık sayımları yapıyoruz. Doğal kayalık alanla yapay kayalık alanlardaki balık çeşitliliğini ve balıkların uzunluk değişimini karşılaştırıyoruz” dedi.
‘DOĞAL ÇEŞİDİMİZİN YAYILIMINI ENGELLİYOR’
Öztürk, “Akdeniz’e Kızıldeniz’den gelinen çok fazla sayıda istilacı balık çeşidi var. Kamera manzaralarında ‘İstilacı çeşidin girmediği tek bir manzara yok’ diyebilirim. Müdafaa alanındaki aslan balıkları, muhafaza alanı olmayan yerlerdeki aslan balıklarına nazaran çok daha büyük. Bir bölgeyi muhafaza alanı olarak belirleyip, balıkçılığı kapatmak kâfi değil. Bu bölgelerde denetimli olarak istilacı cinslerin de ortamdan alınması gerekiyor. Zira bu balıkların büyümesine fırsat vermiş oluyoruz. Bunlar, olağanda çok lezzetli balıklar. Balıkçılar bunları yakalayıp yiyorlar. Bu balıklar da çok obur balıklar ve tabiattaki pek çok doğal çeşidimizin yayılımını engelliyor” diye konuştu.
‘YAPAY ZEKA ENTEGRASYONU YAPACAĞIZ’
Doç. Dr. Rafet Çağrı Öztürk, “Elimize geçecek datalarla; müdafaa alanında bir bölgeyi balıkçılığa kapattığımız vakit hakikaten aşikâr balık çeşitlerinin uzunluklarının artıp artmadığını ve bu balıkların sayısının artıp, artmadığı göreceğiz. Şu an kamera manzaralarını teker teker inceleyerek balıkları kendimiz tanımlayıp, ölçüyoruz. Yakın bir vakitte yapay zeka entegrasyonu da yapacağız. Bu sayede mevsimsel olarak da balıkları takip edebileceğiz. Yapay zekayla birlikte daha da güçlendirip, otomatik olarak balıkların cinslerinin teşhisi ve sayımı yapılabilir. 2 kameramız var; belirli bir platform üzerine sabitlenmiş biçimde belli açılarla birbirlerine bakıyor. Birebir bir göz misyonu görüyoruz; milimetrik olarak da ölçebiliyorsunuz. Her bölgeye 8’er tekrarlı 4 farklı bölgede örnekleme yapıyoruz. Bu sayede tek bir örnekle göremeyeceğimiz şeyin artırılmasını sağlıyoruz” dedi.
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)