MEÜ Su Ürünleri Fakültesi Sürece Teknolojisi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Ayas, Süveyş Kanalı’nın açıldığı günden bu yana Akdeniz’de yaşanan değişiklikleri anlattı. Ayas, sıcak hava akımları ile artan deniz suyu sıcaklığı nedeniyle kimi deniz canlılarının kıyı bandına çekildiğini, oluşan boşluklara da sıcak denizlere alışmış canlıların yerleştiğini anlattı.
‘ORTAMA ADAPTE OLUYORLAR’
Deniz suyu sıcaklığının arttığı yılların çabucak sonrasında yaptıkları saha çalışmalarında tropik tiplerin daha fazla geldiğini gördüklerini aktaran Prof. Dr. Ayas, “Akdeniz tropikalleşiyor. Bunun bir düzenek olabileceğini düşünüyoruz. Akdeniz’deki bu değişim aslında önlenemez değişim. Sonunda Doğu Akdeniz’in tropikal bir deniz karakterini kazanacağını söyleyebiliriz. Şu anda zati kıymetli oranda bir ilerleme var. Tropikalizasyon süreci için kıymetli bir noktaya gelindiğini ve bu sürecin hızlanarak devam edeceğini düşünüyoruz. Bunun içerisindeki en kıymetli faktörlerden bir tanesi de iklim değişikliği ve Akdeniz baseni üzerindeki sıcak hava akımlarının sıklığının artması. Tropik denizlerdeki cinsler buraya geldiklerinde ortama adapte oluyorlar ve ortamda yaşıyorlar” diye konuştu.
‘YERLİ TİPLER ÜZERİNDE AVCILIK BASKISI VAR’
Akdeniz’deki yerli cinslerin önemli tehdit altında olduğunu kaydeden Prof. Dr. Ayas, şunları söyledi: “Bu tehditlerden bir tanesi de çok avcılık faaliyetinden kaynaklı balık stoklarının sömürülmesi. Şayet stokları çok fazla sömürüyorsanız ve oradaki besin zincirinde bir alanı boşaltıyorsanız onun yerine gelen çeşitler oluyor. Bunlardan bir tanesi de bugünlerde ‘polis balığı’ denilen, çizgili gargur. Fazla ekonomik bedeli yok lakin besin zincirinde bir boşluk bulduğu için popülasyonunu artırabiliyor. Bu manasıyla değerlendirdiğimizi de aslında sorunu da tek taraflı görmemek gerekiyor. Yerli çeşitler üzerindeki avcılık baskısının, yeni gelen cinsler için geniş alanlar açtığını çarçabuk söyleyebiliriz. Bu yeni gelen tiplerin değerli bir kısmı da ekonomikti. Biz ekonomik olmayan çeşitlerden şikayet ediyoruz. Bu da çok gerçek bir şey değil. Bugün bildiğimiz gümüş balığından tutun, mercanlar, birçok karides tipi Kızıldeniz’den geldi. Bunlar ekonomik cinsler ve şu anda tüketiyoruz. Tüketildiği için de hiçbir düşünce yok. Tüketemediğimiz tiplerden şikayet ediyoruz. Bunlar balon balıkları üzere toksik tipler. Aslında yalnızca 3-5 tane balıkla bu kavramı, bu olguyu anlatamayız. Süveyş Kanalı’nın açıldığı günden bugüne, planktonik ve makrozoobentik deniz canlılarından tutun balıklara kadar çok çeşitli deniz canları aslında Akdeniz’e geliyorlar, yerleşiyorlar ve besin zincirinde bir alanı işgal ediyor. Bu manasıyla da tropikalleşme sürecini geri dönüşümsüz bir süreç olarak görüyoruz. Zati çeşitli atmosferik olaylar yani iklim değişikliğinin tesirinin en çok görüldüğü yerlerden bir tanesi de Akdeniz.”
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)