DUVAR – TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen ve mecliste görüşmeleri devam eden ‘Köy Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yapı kontrol sisteminde tartışma yaratan değişiklikleri gündemdeki yerini koruyor.
Kanun, yapı sahiplerine ve müteahhitlere kontrol firmasını seçme hakkını yine kazandırıyor. İnşaat alanı 500 metrekareye kadar yapılar için kontrol firması, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın elektronik sistemiyle değil, 2019 öncesi üzere müteahhitlerin tercihiyle seçilecek. 500 metrekarenin üzerindeki inşaatlar içinse bakanlık elektronik ortamda 2 yapı kontrol firması belirleyecek ve müteahhit birini seçebilecek. Tarafsız kontrolü ortadan kaldıracağı gerekçesiyle ağır tenkitlere mevzu olan kanunda revizyon isteniyor.
MÜTEAHHİDİ DENETLEYENİ SEÇME YETKİSİ
Kanun değişikliğinin münasebeti, uzak aralı ve küçük projelerde, elektronik dağıtımla belirlenen yapı kontrol firmalarının işi üstlenmekten imtina etmesi ve bu yüzden işlerin aksaması gösteriliyor. Fakat bölüm temsilcileri buna katılmıyor.
Uzmanlara nazaran kanun bu haliyle, 2019 yılında yapılan düzenlemeleri geri alıyor ve yapı kontrol sistemini esaslı değişikliklere uğratıyor. 6 Şubat sarsıntılarından sonra arttırılması beklenen inşaat güvenliğinin, bilakis zayıflatıldığı belirtiliyor.
‘YAPI KONTROLÜNDE BAĞIMSIZLIK ZEDELENECEK’
‘Müteahhit lobisinin etkisi’ olarak bedellendirilen değişiklikle ilgili kritik ihtarlar yapan birçok uzman, kanunun inşaatlarda kontrolü ortadan kaldırıp, bina güvenliğini müteahhidin inisiyatifine bırakacak nitelikte olduğu görüşünde. Meslek örgütlerinde yaygın kanı, yapı kontrol firmalarının müteahhitlerin tesiri altına gireceği ve bağımsızlıklarının zedeleneceği istikametinde.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), kanunla ilgili açıklamasında, yapılaşmada kontrolü zayıflatan düzenlemeler içerdiğine vurgu yaptı. TMMOB, meslek odalarının kontrol yetkisini fonksiyonsuz hale getirmeyi hedeflediği ve kamu faydasına muhalif olduğu gerekçesiyle düzenlemeye karşı olduklarını açıkladı.
Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Derneği Antalya Şube Başkanı Volkan Soysal ‘MEVZUATA MUHALİF TİCARİ BAĞ KURULUYOR’
Türkiye’de inançlı yapılaşmayı sağlamak için kurulmuş yaklaşık 2500 yapı kontrol firması olduğunu belirten Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Derneği Antalya Şube Başkanı, inşaat mühendisi Volkan Soysal, elektronik dağıtım sisteminin bu firmalar üzerinden düzgün işleyişini hiçe sayan bir kanun hazırlandığını söyledi.
Yeni düzenlemenin yapı kontrol kuruluşlarını müteahhitlerin seçmesine imkan tanıyarak tarafsız kontrolü ortadan kaldıracağına vurgu yapan Soysal, “Denetim düzeneğinin bağımsızlığını kaybetmesi ve bu alanda şeffaflığın zedelenmesi manasına geliyor. Yapı kontrol ve müteahhitler ortasında, mevzuata ters ticari bir bağ kurulmak isteniyor” dedi.
‘RİSKLİ BİNA YERİNE RİSKLİ BİNA YAPILACAK’
Kanun değişikliğinin tasa verici pek çok ayrıntı içerdiğine değinen Soysal, “Böyle bir nizam, denetimsizliğin önünü açarak can güvenliğini tehdit edecek. Riskli diye yıkılan binaların yerine yeni riskli binalar yapılacak. Ayrıyeten bu değişiklikle yapı kontrol firması, kendi denetlediği binanın etrafında yer alan bir yapının taşıyıcı sisteminde oluşabilecek hasarlardan sorumlu tutulacak. Bu, sistemin işleyişine muhalif. Zira yapı kontrol uzmanı, sona ermiş projeleri denetim etmekle yükümlü. Bu türlü bir düzenleme, yapı kontrolü gereksiz bir yük altına sokar, inşaat kesimini karmaşaya sürükler” dedi.
Antalya Yapı Denetimleri Derneği Başkanı Hüseyin Can Başer ‘SUİSTİMALE AÇIK ESKİ NİZAMA BİR GERİ DÖNÜŞ’
Yeni düzenlemenin eskiye dönüş olduğunu belirten Antalya Yapı Denetimleri Derneği Başkanı Hüseyin Can Başer de şunları söyledi: “Bu düzenlemenin yapı kontrol sistemini zayıflatacağı aşikar. Müteahhitler yapı kontrol uzmanlarının işvereni olacak. Müteahhitler, kendi projelerinin kontrolünü yapacak firmayı seçme hakkını tekrar elde edecek. Bağımsız değil, müteahhitlerin denetiminde bir yapı oluşacak. Yine 2019 öncesindeki üzere şeffaflıktan uzak, suistimale ve tehlikeye açık bir sisteme geçilecek. Müteahhit baskısı altında bir kontrol sisteminin, güvenliğinden kelam etmek mümkün değil. Sarsıntı gerçeğiyle yüzleşmiş bir ülkede bu türlü bir kanun değişikliği yapmak, halkın güvenliğini hiçe saymak manasına geliyor.”