ANTALYA – ABD’den Rusya’ya Gazprombank ve ödeme sistemi UnionPay üzerinden uygulanan yaptırımlar, turizmde panik yarattı. 2025 dönemi için Türkiye’ye rota çizen Ruslar, bu bilinmeyen ortamda tatil planlarını askıya alırken, turizmciler ise erken rezervasyonların yavaşlamasından şikayetçi.
Ambargo kararlarından sonra Rus pazarına iş yapan acentelerde sakinlik hakim oldu. “Elektronik ödeme sistemine ambargo, nakit döviz akışıyla karşılabilir mi?” üzere devalar konuşulurken, Türkiye’de patlak veren geçersiz dolar krizi de işi yeterlice çıkmaza soktu.
Rusya Tur Operatörleri Birliği (ATOR), Rus turistlere Türk bankalarının eski usul Amerikan dolarlarını kabul etmeyebileceğini duyurarak, “Tatile giderken yeni usul dolar ya da öteki bir para ünitesi taşıyın” dedi.
Sahte döviz muammasının Rusya pazarında yaşanan ambargo pürüzünü büyüten bir tesir yaptığını düşünen turizmciler, tahlil istiyor. Genel kanıya nazaran bu tablo değişmezse kara günler kapıda.
TÜRSAB Başkanı Başdanışmanı Hamit Kuk ‘YÜZDE 30-40 KÜÇÜLME YOLDA’
Erken rezervasyonlara ambargo tesirini şimdi ağır olarak hissetmediklerini belirten büyük çeşit operatörleri, Rusya’ya tatil satışlarında daha evvel de olan aksaklıkların yaşandığını lakin asıl tablonun önümüzdeki günlerde rezervasyonların hızlandığı periyotta ortaya çıkacağını söyledi.
Rusya ödeme sistemi ‘Union Pay’e uygulanması beklenen ambargonun, Türkiye’nin 2025 turizm dönemini bekleyen değerli sıkıntılardan biri olduğunu belirten Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Lideri Başdanışmanı Hamit Kuk, bunun kesimde zincirleme dramatik tesirler yaratabileceğini söyledi. “Rusya’ya uygulanan ambargo baskısı, bu yıl turizmin önündeki yeni problemlerden biri üzere görünüyor” diyen Kuk, süreci şu sözlerle özetledi:
“Rusya’da daha evvel ‘Mir’ ödeme sistemi vardı. Ambargolar nedeniyle o sistem kullanılamadı. Mir’in yerine Union Hisse geldi. Turizm operasyonunda nakit akışı bu sistem üzerinden sağlanıyordu. Lakin ambargo kapsamına alınan Gazprombank’a ilişkin, Türkiye dahil 8 ülkede kullanılan ‘Union Pay’ kart ödeme sistemi büsbütün ortadan kalkacak. Bu kararın çok istikametli tesirleri olacak. Bu türlü bir durumda Rusya turizm pazarının sekteye uğraması kaçınılmaz. Bu durum, Rusya’dan gelecek yaklaşık 7 milyon turistin akıbetini etkileyecek. Yakın vakit içinde ambargolara bir tahlil bulunamazsa bu pazar en az yüzde 30-40 oranında küçülebilir. Bu yıl turizmdeki başarımız, bu banka üzerinden yahut öteki bir yerden ödeme sisteminin işleyip işlemeyeceğine bağlı.”
ERKEN REZERVASYON SEKTEYE UĞRUYOR
Hem rezervasyon evresinde hem de Rus turistin Türkiye tatili sırasında yapacağı ödemelerde büyük dertler yaşanacağını tabir eden Hamit Kuk, ödeme sistemlerine arka arda getirilen kısıtlamanın mümkün tesirlerini şöyle anlattı:
“Şu anda erken rezervasyon periyodu ve Rusya’dan Türkiye’ye yönelik rezervasyonlar önemli manada etkilenmiş durumda. Rusya’dan gelen turistin yaklaşık yüzde 35-40’ı kasım-nisan ayları ortasında satılan erken rezervasyonlardan oluştuğu düşünülünce durumun ne kadar önemli olduğu anlaşılacaktır. Diyelim ki bir yolunu bulup turisti getirdik, tatil ödemesi nasıl tahsil edilecek? Rusya’da faaliyet gösteren turizmcilerimiz, acentelerimiz bu sorunu da bir formda çözer. Çabucak hepsinin Rusya’da ve Türk cumhuriyetlerinde ofisleri var. Transferlerle çözüldü diyelim. Bu cins önlemlerde hem vakit kaybı hem de maliyet var. Ayrıyeten transfer riskleri de ortaya çıkacaktır.”
7 MİLYON TURİSTİN KREDİ KARTI ÇALIŞMAZSA…
Rusya’nın yıllardır Türkiye turizmindeki birinci pazar pozisyonunda olduğunu hatırlatan TÜRSAB Başdanışmanı Kuk, önümüzdeki aylarda yaşanacak bir dizi sorunu da şu formda sıraladı:
“Konu yalnızca şirketlerin para transferi değil ki. Rusya’dan gelecek 7 milyon yolcunun burada yapacağı alışverişlerde kullanacağı kredi kartları çalışacak mı? Çalışmazsa Rus turist Türkiye’ye geldiğinde nasıl ödeme yapacak. Yanında yüklü ölçüde nakit mi getirecek? Bir insan ne kadar nakit parayı yanında taşıyabilir ki? Rusların ödeme süreçlerini rahat gerçekleştirilebilmesi kıymetli. Yoksa iş İran ödeme sisteminde olduğu üzere kuyumcu yahut döviz ofisleri üzerinden nakit yürümeye başlar ki bu da iş hacmini yavaşlatır. Yalnızca hacmi değil tıpkı vakitte para transfer maliyetlerini de arttırır, bu da paket çeşit fiyatlarına yansır. Yani olumsuz tesir, zincirleme devam eder.”
SAHTE DÖVİZ KRİZİ TASAYI BÜYÜTÜYOR
Türkiye’de gündeme gelen uydurma dolar krizinin de turizmde tasa yarattığını lisana getiren Hamit Kuk, “Bunun tesirini şimdi ölçemedik. Şu anda kış mevsimi ve turizmin en yavaş olduğu periyot. Önümüzdeki günlerde hareketlilik arttığında daha net göreceğiz. Bu bahis hem esnafımızda hem de turistlerde tedirginlik yaratıyor olağan. Fakat uzun vadede bu tedirginlik ortadan kalkacaktır. Turizm hareketini ambargo üzere etkileyeceğini düşünmüyorum” dedi.
‘2025 YILI HİÇ KOLAY OLMAYACAK’
Turizmcilerin, ambargonun esnetilmesi için ABD ile müzakere beklentisinde olduğunu aktaran Hamit Kuk, “Bakanlık ve hükümet mevzuyu biliyor ve bu bahiste adım atacaklardır. Lakin 20 Ocak’ta misyona başlayacak Trump hükümetinin buna tepkisi ne olacak? Şu an çok meçhul. Rusya ve Türkiye komşuluk ilgileri olan iki ülke. Yalnızca turist değil, yerleşik yaşayanlar da düşünüldüğünde bu iki ülke birbirinden bağımsız değil. Bu yüzden temel muhtaçlıkları etkileyecek bir ambargo insani olmaz. 2025 dönemi için turizmcilerde optimistlik hâkim. Lakin bu meselelerin gölgesinde ve birçok parametrenin tesirinde yıla başlayacak bir turizm bölümü için 2025 yılı hiç de kolay olmayacak” diye konuştu.
SAYD Başkanı Mehmet Gem TURİST, HARCADIĞINI NASIL ÖDEYECEK?
ABD’nin ambargo baskılamasından sonra Rusya’dan gelen rezervasyonlarda çok büyük bir sorun olmadığını söyleyen Seyahat Acentaları Yöneticileri Derneği (SAYD) Başkanı Mehmet Gem, “Turist Rusya’da otel kaydını yaptırıyor, ödemesini yapıp buraya geliyor, bu basamakta bir sorun yok, çözülebilir durumda. Lakin turist Türkiye’ye geldiğinde harcadıklarını hangi yolla ödeyecek? İşte bu karşılık aranması gereken bir sorun. Zorluklar olacağı aşikâr. Ben yalnızca Rusya kanadının değil, İran kanadının da bu ambargoya tabi olacağını varsayım ediyorum. En büyük pazarımız Rusya’da kaybedeceğiz, bir öbür değerli pazar İran da badirede. Hasebiyle iki büyük pazar tehlikede. Haydi İran’da kapalı çarşı üzerinden, kuyumcular üzerinden gelen giden bir para trafiği var. Türkiye’de bu pürüz nasıl aşılır, belirsiz” dedi.
‘2025, 2024’TEN DAHA GÜÇ GEÇECEK’
“Gazprombank ödemeleri için biz muaf tutulur muyuz, ambargo bize karşı yumuşatılır mı?” üzere beklentiler var” diyen Gem, şöyle devam etti: “ABD’den bu hususta taviz almak, birebir vakitte taviz vermek manasına geliyor. Türkiye’nin kaybettiği Halk Bank davasından sonra ikinci bir taviz konusu daha gündeme gelir. Turizmde saatli bomba üzere bir haldeyiz. Önümüzdeki aylar büyük kahırlar bekliyor bizi. Umarım en az yarayla atlatırız. Otelci arkadaşlarımız hala ‘2025 yılı çok düzgün geçecek’ diyor. Lakin 2025 yılı, 2024 yılından çok daha güç geçebilir. Ocakta Trump misyona başladıktan sonra büyük bir ihtimalle olayın biçimi ortaya çıkacaktır.”