İSTANBUL – Kamuoyunda önemli tartışmalara neden olan ve 2 Ağustos’ta Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren ‘Hayvanları Müdafaa Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yönetmeliği en az kendisi kadar tartışma yarattı.
Zira yönetmeliğin ortaya çıkmasıyla görüldü ki, hayvanseverlerin, hayvan hakları savunucularının, avukatların, STK temsilcilerinin, hayvansever siyasalların yasanın ortaya çıkış sürecinde uyardıkları pek çok durum gerçekleşti.
Köpeklerin sahiplenilme şartları da bunlardan biri oldu. Yasa taslağının tartışıldığı devirde, kelam konusu yasa ile sahiplendirmenin önünün açılacağı belirtilmişti. Lakin yönetmelikle anlaşıldı ki, sahiplenmenin önüne pek çok bürokratik mani konulmuş.
Bu durumun en somut örneklerden biri de, bir halde Ümraniye Belediyesi barınağına düşen Patik’in hikayesi…
PATİK’İ 6 GÜNDE BARINAKTAN GÜÇ ÇIKARDILAR
Patik’in öyküsüne geçmeden evvel sahiplendirmenin yönetmelikte nasıl yer aldığını hatırlatalım. Yönetmelikte hayvan sahiplerinin vazife ve sorumlulukları başlıklı 7. hususunun h bendinde, barınaktan köpek sahiplenmek isteyenlerin apartman ya da site idaresinden köpek bulundurabileceğine dair doküman alması kaidesi yer alıyor.
Peki yaşadığınız yerde apartman idaresi yoksa? Barınak vazifelileri, olmayan bir apartman idaresinden doküman isteyebilir mi? Patik’in öyküsü tam da bu sorular etrafında başlıyor. Ümraniye’de Patik’le karşılaşan ve onu sahiplenerek barınaktan çıkarmak isteyen Ümraniye Hayvan Hakları İnisiyatifi üyelerinden, yaşadıkları konutların, apartmanların ‘olmayan’ idarelerinden doküman istendi. Tam 6 günlük gayret sonunda Patik’i barınaktan çıkardılar. Lakin yaşanılanlara kendileri de şaşkınlar. Köpek barınakta, onu sahiplenmek isteyen de orada lakin bürokrasi, bu süreci neredeyse imkansız kılıyor.
Özge Koçyiğit, Patik’i barınaktan çıkarmak için günlerce uğraştı. YÖNETİMİ OLMAYAN APARTMANDAN KARAR DEFTERİ İSTENDİ
Ümraniye Hayvan Hakları İnisiyatifi, 20 Ocak’ta X platformunda yaptığı paylaşım ile Patik’i barınaktan çıkardıklarını duyurdu. Sahiplenme sürecinde yaşadıkları problemleri da aktararak “sahiplendirme sürecinin önünü açın” halinde davet da yaptılar.
Patik’i barınaktan çıkarmak için 2 kişi onu sahiplenmeye çalıştı. Sonunda Özge Koçyiğit, Patik’i sahiplenmeyi başardı. Koçyiğit, Patik’le Ümraniye Barınağı nöbeti sırasında tanıştıklarını anlatıyor: “Bizler nöbet alanındayken Patik geldi yanımıza. Çok sakin, çok uysal, daima kendini sevdirmeye çalışan bir köpekti. Nöbet alanında ona bakmaya başladık fakat bir mühlet sonra onun için yer bakmaya başladık. Zira çok uysal bir köpekti. Bahçeli bir konut bulduk, orayı düzenleyip onu yerleştirdik ancak bu alandan kaçtı. Günlerce onu aradık. Fotoğrafını alıp barınağa gittik ve bize orada olduğu söylendi.”
Patik’i buldukları için çok sevindiklerini anlatan Koçyiğit, çabucak onu sahiplenmek istediklerini yetkililere iletmişler. Fakat bu süreç hiç düşündükleri üzere ilerlememiş. Koçyiğit, hayli meşakkatli olarak tanımlıyor bu süreci ve ekliyor: “Patik’i almak istedim. Konutumun tapusunu ve kimliğimi götürdüm. 10 daireli bir binada yaşıyorum. Bu apartmanda idare olmadığı için bir karar defteri ya da idare planı sunamadım. Nedenleriyle bunu anlattım lakin ısrarla idare planı getirmemi istediler. Halbuki yeterli niyetli bir sahiplendirme süreci maddeleşmiş olsaydı tüm bunlara gerek bile olmayacaktı. Ayrıyeten tapu, ‘mülkün benim olduğunu, kimseden icazet almama gerek olmadığını’ kanıtlamazsa öteki ne ispatlar? Adalet esasen ‘mülkün temeli’ diye yazmaz mı her yerde?”
‘HAFTA SONU SAHİPLENDİRME YAPILMAYACAĞI SÖYLENDİ’
Patik’i bahçeli müstakil konutu olan bir arkadaşları sahiplenmek istemiş. Birebir halde tapu ve kimlikle barınağa gitmiş. Patik’i sahiplenmeye çalışırken evraka takılan ikinci kişi olmuş.
Koçyiğit bunu şöyle anlatıyor: “Evinin müstakil olduğunu söylüyoruz, tapusunda da yazıyor yeniden de bizden bunu kanıtlamamız istendi. Güç bela tapuya tekrar gittik bir doküman aldık. Tapuda “bahçeli kargir bina” yazmasına karşın bizden yine idare planı istendi. Bir formda tapuya tekrar gidildi, yeniden doküman alındı fakat o da kabul edilmedi. Patik’i almak için cumartesi tekrar gittik. Hafta sonu olduğu için süreç yapamayacaklarını belirttiler. Bu nasıl bir şey anlamadık. Hafta sonları sahiplendirme yapılmayacak mı yani? İnsanların birçok çalışıyor, hafta sonu gidip köpek sahiplenmek istese olmayacak mı? Bunların tümü katiyetle altyapısı olmayan mazeretlerdir maalesef.”
‘TAMAMEN KEYFİ UYGULAMALAR MEVCUT’
Koçyiğit, Patik’i öteki birisinin sahiplenmek istemesi üzerine bu şahsa ilişkin tapuyla birlikte sahiplendirme süreci için tekrar barınağa gittiklerini anlatıyor. Tapuda ismi geçenlerden onay alınmış, evrak sunulmuş. Arsa tapulu olduğu için burada da bir idare planı yokmuş.
Ancak Koçyiğit bu dokümanların sunulmasıyla öteki evrak sorulmadığını söz ederek “İlk baştaki durum ile tıpkı halde idare planı olmamasına karşın bu sefer Patik’i alabildim. Büsbütün keyfi uygulamalar mevcut” sözlerini kullanıyor.
Patik’i 21 Ocak Salı günü barınaktan çıkaran ve himayesine alan Koçyiğit, yaşadıkları süreçle ilgili “Sahiplenmeyi kolaylaştıracaklarına pürüzlerle karşılaşıyoruz. Keyfi ve bireye özel muamele gösteriliyor. Günlerce bir köpeği sahiplenmek için uğraştık” diyor.
Avukat Arzu Aydoğan, Kat Mülkiyeti Kanunu’nu işaret ediyor. ‘BU KADAR BÜROKRATİK SÜREÇ HAYVANIN FAYDASINA DEĞİL ZİYANINA İŞLİYOR’
Koçyiğit’in yaşadığı bir durumda kalanlar ne yapmalı? Bu soruyu İstanbul Barosu üyesi, birebir vakitte Kurtuluş Pati Dostları gönüllülerinden olan avukat Arzu Aydoğan’a sorduk.
Aydoğan, 5199 Sayılı Hayvanları Muhafaza Kanunu’nun itirazlara karşın değiştirilmesi sürecinde kamuoyuna “bu bir sahiplenme çalışmasıdır” argümanlarının sunulduğunu hatırlatıyor. Lakin uygulama yönetmeliğinin çıkmasıyla lisana getirdikleri dertlerinin somutlaştığını gördüklerini lisana getiriyor.
Aydoğan, Patik’in sahiplenilme sürecinde aslında hedefin “kolaylaştırma” olmadığının kanıtlandığını tabir ediyor. Aydoğan mevzuyla ilgili şunları söylüyor: “Ümraniye Barınağı ve öbür barınaklardan duyduğumuz üzere bu çeşit dokümanlar bazen keyfi bazen de Tarım Bakanlığı’nın kontrol korkusu ile isteniyor. Fakat somut örneklerde gördüğümüz üzere, her mesken tıpkı şartlara sahip değil ve bu şartlara uygun evraklar istenmesi gerekir. Ayrıyeten doküman gerekmeyen durumlarda vatandaşın beyanına güvenmek” de gerekir. Bu kadar bürokratik bir sürecin hayvanlara faydası değil ziyanı olacağı apaçık ortada. Müstakil meskenden yönetici onayı istenemez, zira yönetmelikler normlar hiyerarşisinde kanunların altında yer alır.”
Bu noktada Kat Mülkiyeti Kanunu’nu işaret eden Aydoğan, “Kat Mülkiyeti Kanunu Unsur 34’e nazaran, ana gayrimenkulün sekiz yahut daha fazla bağımsız kısmı varsa, yönetici atanması mecburidir. Ana gayrimenkulün bütün kısımları bir kişinin mülkiyetinde ise, malik kanunen yönetici durumundadır. Bu durumda şayet yönetmelik uygulanıyorsa yönetmeliğin kanuna karşıt olması sebebiyle iptali gerekir. Lakin memur keyfiyeti ise o memur hakkında misyonu berbata kullanma yahut ayrımcılık hatasından gerekli şikayetler yapılabilir” diyor.
