2024 yılının son çeyreğine ait Enflasyon Raporu yayınlandı. Raporda 2025 yılı sonuna ilişkin beklenen enflasyon maksadı yüzde 21 olarak güncellendi. Raporu pahalandıran Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, genel olarak hizmet enflasyonunun mal enflasyonunun üzerinde seyrettiğine değindi, “yüksek faizlerle sıkı para siyaseti izlenmesinin hizmet fiyatları üzerinde caydırıcı tesir yapmadığı anlaşılıyor.” diye yazdı. Yüksek faiz siyasetinin yabancı sermayeyi ülkede tutmak için bir araç olarak kullanıldığını fakat ticarete husus olmayan hizmetlerde enflasyona olumlu bir tesirinin olmadığını belirtti. Minimum fiyata yapılması gereken artırımı da hesaplayan Kozanoğlu, vatandaşın geçen altı aydan da alacaklı olduğunu söz etti ve en az yüzde 56.8 artırım yapılması gerektiğini kaydetti.
Hayri Kozanoğlu, Birgün’deki “Enflasyon raporu ve taban ücret” başlıklı yazısında şu görüşlere yer verdi:
“Raporun asıl kritik kısmı, enflasyon üzerindeki temel risklerin sayıldığı sayfa. Yeniden enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları birinci sıraya konuyor. İmalı biçimde ‘siz yüksek enflasyon beklerseniz düşüş olmaz’ deniyor. Hatalı değişmiyor. Fiyatlama davranışları ile de şirketlere ‘siz artırım yapmayı sürdürürseniz işimiz zorlaşır’ bildirisi veriliyor. Halbuki pratik fiyatlar denetlenmeden artırımların durmayacağını gösteriyor.
Hizmet enflasyonundaki katılığın sürmesi tasası de lisana getiriliyor. Yönetilen-yönlendirilen fiyatların hizmet enflasyonunu üst çektiği, kiranın risk ögesi olduğu vurgulanıyor. Kira artışları sonunu kaldıran iktisat idaresi. Elektrik, doğalgaz, köprü geçiş fiyatı vb. tüm fiyatları belirleyen de tıpkı otorite. Demek ki riskin kaynağı da sizlersiniz.
(…)
ASGARİ FİYAT NASIL HESAPLANMALI?
Asgari fiyat belirlenirken yurttaşın muhatap olduğu ortalama enflasyonun temel alınması gerekiyor. Ekim ayı prestijiyle ortalama enflasyon TUİK’e nazaran yüzde 62,02. Yılın da bu civarda kapanması beklenir. Yıl başında yüzde 50 civarında artırım gören minimum ücretlinin buradan aslında bir 12 puan alacağı var. OVP’de 2025 yıl sonu enflasyonu yüzde 17,5 beklenirken, ortalama enflasyon yerine ikame edebileceğimiz deflatör artışı yüzde 33,9’du. Yüzde 21 yıl sonu beklenti revizyonu sonrası deflatörün de yüzde 40 civarına yükseldiğini varsayabiliriz. 12 puan telafi ve yüzde 40 enflasyonun birleşik tesiri yüzde 56.8’e gelir. Buradan taban ücretlilerin refahı daha fazla düşmeden, yapılacak artırımın yüzde 56.8’den başlaması gerektiği sonucu çıkar.”
(ALINTI)